Archivale
Die Dekane und Kapitel aller Wormser Stiftskirchen sowie die Ratsherren und Bürger der Stadt Worms bekunden, daß vor ihnen das Stift St. Martin (Worms) und Gerhard genannt von Schmutzlin, Ritter von Dirmstein, anerkannt haben, daß dem Ritter und seinen Erben auf Rat und mit Zustimmung der Brüder eine Mühle des Stifts bei Dirmstein mit Ausnahme allen Zubehörs sowie Güter in Mörsch auf ewig zu Erbrecht gegen eine jährliche Abgabe von 18 Maltern Weizen von der Mühle und von fünf Maltern weniger einem Maß sowie vier Malter Hafer von den Gütern in Mörsch übergeben wurden. Die Abgaben sind jährlich zwischen Maria Himmelfahrt (15.8.) und Maria Geburt (8.9.) in Worms zu entrichten. Nach dem Tod Gerhards sollen Mühle und Güter nicht unter seine Erben aufgeteilt werden, sondern in der Hand eines einzigen Erben verbleiben, der die Abgabepflicht einhalten soll. Ankündigung der Siegel der Kirchen und des Stadtsiegels auf Bitten beider Seiten.
Text: Decani et capitula omnium ecclesiarum Wormatiensium, consules universique cives eiusdem civitatis. Gesta hominum tollit /et delet acsi nunquam gesta fuissent noverca rerum oblivio, nisi scripto vel testibus memorie commendata. Eapropter insinuatione /presentium noverit etas presens et sciat universa posteritas futororum, qualiter capitulum sancti Martini Wormatie ex una parte et Gerhardus dictus Smuz-/ zelin miles de Dirmestein ex altera recognoverunt et protestati sunt pariter coram nobis idem capitulum sancti Martini molendinum ecclesie / sue situm apud Dirmestein solum exclusis omnibus attinentiis et quedam bona in Merchs sita, eidem Gerhardo et suis heredibus in perpetuum iure / hereditario possidenda pro XVIII maldris siliginis de molendino et quinque maldris siliginis minus una mensura et quatuor maldris avene de bonis / in Merchs annuatim inter assumptionem et nativitatem beate Marie exnunc in euum [!] predicte ecclesie sancti Martini quocumque casu accidente sol-/ vendis et intra Wormatiam presentandis, de communi fratrum consensu et consilio concessisse, forma tali adiecta, quod post obitum ipsius Gerhardi predicta / bona et molendinum inter suos heredes nullatenus dividentur, sed utraque bona aut unus heredum solus habebit responsurus ecclesie sancti Martini de utraque / pensione aut unus molendinum in Dirmestein et alter bona in Merchs possedebit et uterque de sua parte solvet memorate ecclesie debitam pensionem / et debet iste modus possidendi per totam successionem heredum inviolabiliter observari. Item in quocumque anno antecedente ecclesie non fuerit usque ad na-/ tivitatem sancte Marie de prefatis pensionibus satisfactum, sepedictis V vel quicumque eorumdem bonorum tunc fuerunt possessores, quicumque exinde iuris fuerit / sustinebunt. Huius itaque rei testes sunt venerabilis dominus Heinricus abbas de Frankendal, Conradus scolasticus, Conradus quondam regine notarius, / Conradus de Bergeheim et Bertoldus notarius, marchionis de Bade, canonici Wormatienses, Heinricus decanus et H. scolasticus sancti Pauli, Heinricus cantor / et Wernhardus scolasticus ecclesie Nuhusensis, Bertoldus decanus et Wernherus militellus, canonicus sancti Andree, Constantinus custos, Reinfridus, Hezze-/ lo, Wernherus, Jordanus scolasticus et Marquardus canonicus sancti Martini, David, Heinricus Cruthsac et Wolframus milites, Conradus Dirolfi tunc [!] magister civium, /Heinricus Amella, H. Richeri, Folzo iuxta Rivum, Conradus Vosselinus, Eberhardus de vico Lane, Heinricus Cipura, Conradus de Arbore Rosarum et Heinricus / Holtmund consules, Wernherus Dirolfi, Edelwinus, Marquardus Buso, Heinricus Rufus, Heinricus Judeus, Gerlacus et Luphridus frater suus, Herbordus Raparius, Engilfridus / Marcgravius et Iacobus filius suus, Jacobus Richeri, Johannes Volpecula, Heinricus Amella iunior et Iohannes frater suus, Ulricus Marscalcus et Heinricus Nicholai cives / Wormatienses et alii conplures. In quorum etiam testimonium ac perhennem memoriam sigilla ecclesiarum cum sigillo civitatis ad petitionem utriusque / partis presenti pagine duximus apponenda. Acta sunt hec Wormatie anno domini M° CC° XLIX°, XIII° kalendas februarii.
- Reference number
-
Stadtarchiv Worms, 001AII, II - 013
- Former reference number
-
Abt. 1 A II Nr. 13
- Dimensions
-
Größe/Format: 34,1 x 25,2 cm (ohne Umbug)
- Notes
-
Literatur: Gerold Bönnen, Eine bislang unbekannte Urkunde aus dem Wormser Stadtarchiv vom Jahre 1249, in: Archiv für hessische Geschichte und Altertumskunde NF 56, 1998, S. 309-320; Die Kaiser und die Säulen ihrer Macht. Von Karl dem Großen bis Friedrich Barbarossa, hg. v. d. Generaldirektion Kulturelles Erbe Rheinland-Pfalz u. Bernd Schneidmüller, Darmstadt 2020, S. 438f. Kat.-Nr. IV.43 mit Abb., Gerold Bönnen
- Further information
-
Microfilm/-fiche, Digitalisierung: M26735, M26069 - M26077
M26735, M26069 - M26077
M26735, M26069 - M26077
Beschreibstoff: Pergament
Siegel: alle sechs Siegel (in rotem Wachs) an Pergamentstreifen anhängend, bis auf einige Umschriftverluste gut erhalten, sichtbare Lineatur, 1: Domstift, spitzoval, 8,5x6,2 cm, 2: Stift St. Cyriakus, spitzoval, 8x5,8 cm, 3: Stift St. Paul, spitzoval, 6,4x4,1 cm, 4: Stift St. Andreas, spitzoval, 5,8x3,6 cm, 5: Stift St. Martin, spitzoval, 7,1x5,1 cm, 6: Stadtsiegel, rund, Durchmesser 9,1 cm
Erläuterungen: ältester erhaltener Abdruck des Stadtsiegels
genetisches Stadium: Ausfertigung
Edition / Druck: Irmgard Fees, Francesco Roberg (Hrsg.), Die ältesten Urkunden aus dem Stadtarchiv Worms (1074-1255), Leipzig 2006 (Digitale Urkundenbilder aus dem Marburger Lichtbildarchiv älterer Originalurkunden 1), Zugangsnr.: 15882
online: Lichtbildarchiv älterer Originalurkunden (LBA), http://lba.hist.uni-marburg.de
Ausstellungsort: Worms
- Context
-
001AII - Reichsstädtisches Archiv: Urkunden II
- Holding
-
001AII - Reichsstädtisches Archiv: Urkunden II
- Provenance
-
vermutlich Stift St. Martin (Worms)
- Date of creation
-
1249 Januar 20.
- Other object pages
- Last update
-
15.12.2023, 3:52 PM CET
Data provider
Stadtarchiv Worms. If you have any questions about the object, please contact the data provider.
Object type
- Archivale
Associated
- vermutlich Stift St. Martin (Worms)
Time of origin
- 1249 Januar 20.